<<<<   Index

Spouwmuur isolatie

Heeft de spouwmuur van uw huis nog geen isolatie, dan loont het zeer de moeite dit alsnog te laten aanbrengen.
Het bespaart veel energie, en de kosten zijn op korte termijn terugverdient.
Het na-isoleren is in één dag uitgevoerd.
Hierbij een verslag van de bij mijn huis aangebrachte na-isolatie, en het daarbij gebruikte isolatiemateriaal.

In het voorjaar van 2007 kreeg ik een foldertje in de brievenbus van de gemeente waarin ik woon.
We konden met korting energiebesparende maatregelen laten uitvoeren aan onze huizen.
Men had kortingsafspraken gemaakt met diverse bedrijven, op het gebied van dak-, vloer-, en spouwmuurisolatie, dubbel glas, zonnepanelen, enz.
Diverse gemeenten in de provincie Utrecht deden destijds aan die actie mee.

Tot die tijd had ik me nog niet erg beziggehouden met energiebesparing, en braaf elk jaar mijn hoge energierekening betaald.
De spouwmuren van mijn huis (bouwjaar 1966) waren nog niet geïsoleerd, en het leek me wel wat om die te laten na-isoleren.
Volgens de folder waren de kosten in zo'n 4 jaar terugverdient aan energiebesparing.

Het doel van de spouwmuur.
Het oorspronkelijke doel van een spouwmuur is om het binnenspouwblad (de binnenmuur) droog te houden.
Het buitenspouwblad kan natuurlijk nat regenen, de spouw zorgt ervoor dat dit water niet het binnenspouwblad kan bereiken.

Een niet geïsoleerde spouw in een spouwmuur heeft maar een zeer gering isolatievermogen.
Als er veel ventilatie in de luchtspouw aanwezig is (meer dan1500 mm² ventilatie openingen per strekkende meter gevel), zal de spouw zelfs geen enkele isolatiewerking hebben.
Het is dan in de spouw net zo koud als buiten, ook de isolatiewaarde van het buitenspouwblad moet in dat geval op nul gesteld worden.
We houden dan alleen de isolerende werking van het binnenspouwblad over.
Met andere woorden; een spouwmuur met sterk geventileerde luchtspouw isoleert net zo slecht als een enkelsteens muur.

Problemen uit de begintijd
Vanaf de jaren '70 worden spouwmuren al nageïsoleerd.
In die begintijd waren de gebruikte materialen en technieken nog niet optimaal, en zijn er regelmatig problemen opgetreden na het na-isoleren.
Een veel gebruikt isolatiemateriaal in die tijd was UF schuim (Ureum Formaldehyde schuim).
Door inwerking van vocht ging de isolatiewaarde daarvan sterk achteruit, en er trad ook nog krimp op van het isolatiemateriaal, waardoor het ging scheuren.
Hierdoor ging niet alleen de isolatiewaarde achteruit, maar er ontstonden dan ook kanalen waardoor regenwater het binnenspouwblad kon bereiken.
Dit soort zaken heeft de na-isolatie van spouwmuren een slechte naam bezorgt.
Met de tegenwoordige moderne isolatiematerialen, mits vakkundig aangebracht, hebben we hier geen last meer van, en kunnen we op een veilige manier onze energierekening omlaag brengen.

Keuze van het isolatiemateriaal
Nadat ik me had verdiept in de websites van de deelnemende isolatiebedrijven, en de producten die zij leverden, viel mijn keuze op de firma Koston .
Ik heb gekozen voor het laten na-isoleren door middel van HR-Termoparels.
HR-Termoparels zijn bolletjes van EPS (EPS = geëxpandeerd polystyreen, ook wel tempex genoemd).
De isolatiewaarde is goed, en de eigenschap dat dit materiaal het damptransport (van binnen naar buiten) intact laat sprak me aan.
Waarmee ik niet wil zeggen dan meer damp-dichte materialen minder geschikt zouden zijn.
Het schijnt dat vrijwel alle in huis geproduceerde vocht de woning verlaat via ventilatie, en slechts een zeer kleine hoeveelheid via de muren.

HR-Termoparels.

Energieverbruik EPS productie.
EPS Bestaat voor 2 % uit polystyreen, en voor 98% uit lucht.
De grondstof van polystyreen is aardolie.
De energie in de benodigde aardolie plus de energie die nodig is om EPS te produceren bedraagt 90 MJ/kg.
Toegepast als spouwmuurisolatie is deze energie binnen twee wintermaanden weer terugverdient.
EPS is geschikt voor recycling.

De eigenschappen van de HR-Termoparels.
-Warmtegeleidingscoëfficient: λ= 0,037 W/(m.K)
-De HR-Termoparels zijn waterafstotend, verouderen niet en behouden hun isolatiewaarde in een vochtige omgeving.
-Damptransport vanuit de woning wordt vrijwel niet gehinderd, de damp kan tussen de parels door.
-De functie van de spouw, namelijk het afvoeren van regenwater blijft behouden.
Tegenwoordig zijn er overigens ook HR++Termoparels verkrijgbaar, met een nog betere isolatiewaarde (namelijk: λ= 0,0337 W/(m.K)).

Spouwonderzoek.
Als eerste heeft het isolatiebedrijf onderzocht of mijn spouw geschikt was voor na-isolatie, en dat bleek het geval.
Het onderzoek in de spouw gebeurt met een endoscoop, waarmee men (via een ventilatie opening) in de spouw kan kijken.
Mogelijke problemen kunnen ontstaan als bijvoorbeeld:
- De spouw te smal is (< 30 mm), dit bemoeilijkt het in de spouw blazen van het isolatiemateriaal.
- Als er veel valspecie onderin de spouw ligt, of aan de spouwankers hangt.
Hierdoor kan regenwater het binnenspouwblad bereiken, zolang de spouw nog ongevuld is, kan dat vocht door ventilatie in de spouw ook wel weer redelijk makkelijk naar buiten.
Maar als de spouw vol zit met isolatiemateriaal, is er geen ventilatie meer in de spouw, en blijft het binnenspouwblad langduriger nat.
Bestaande vochtproblemen kunnen dus verergeren door het na-isoleren.
- Als er een dampdichte verflaag op de muren zit.
Vocht dat toch in de buitenmuur komt, bijvoorbeeld. door scheurtjes in de verflaag, kan er vervolgens niet meer uit omdat de ventilerende werking van de spouw is verdwenen na het isoleren.
Op den duur kan dit vochtproblemen in de binnenmuur veroorzaken.

Heel veel technische informatie over het na-isoleren van spouwmuren is te vinden via deze link.
 

De offerte
Vervolgens werden de maten van de muren opgenomen, om de offerte te kunnen maken.
De muuroppervlakte bleek 181 m² te zijn, en de breedte van de spouw bedroeg 6 cm.
De kostprijs kwam uit op 15 euro per m² (prijs is inclusief BTW, in het jaar 2007), dus totaal 2715 euro.

Het aanbrengen van de isolatie
Om de isolatie aan te brengen, worden er eerst een heleboel gaten van 20 mm doorsnede in de buitenmuur geboord.
Ongeveer om de meter een gat, de gaten komen op de kruispunten van de voegen.
Twee man waren daar de hele ochtend mee bezig, dat boorwerk gaf wel een flinke herrie.
Vervolgens wordt via de gaten het isolatiemateriaal in de spouw geblazen.
Tijdens het inblazen worden de parels besproeid met een laagje in water opgeloste latex (natuurrubber) .
Als dat water is verdampt zitten de parels aan elkaar gekleefd, en vormen zo een stabiele isolatieplaat, die niet inzakt, krimpt of scheurt.
Ook als men later nog eens bijvoorbeeld een kozijn moet vervangen, kan dit gedaan worden zonder dat de termoparels uit de spouw rollen.
Tot slot worden de geboorde gaten weer dichtgemaakt met specie van de juiste kleur.
Al met al was de klus in één dag geklaard.


Het aanbrengen van HR-Termoparels.

Warmteverlies met en zonder na-isolatie.
Met de isolatie calculator heb ik de isolatiewaarde van de spouwmuur van mijn huis berekend, eerst zonder isolatie, en daarna met de aangebrachte na-isolatie.

De spouwmuren van mijn huis zijn als volgt opgebouwd:
- Een buitenspouwblad van 100 mm baksteen (nat).
- Een sterk geventileerde luchtspouw van 60 mm.
    De bovenzijde van de spouw (onder de dakpannen dus) was volledig open.
- Parallel aan de spouw staan stalen spouwankers over 0,005 % van de oppervlakte.
- Een binnenspouwblad van 100 mm kalkzandsteen (droog).
- Een pleisterlaag (cement) van 10 mm.

Zonder isolatie:
De isolatie calculator liet ik rekenen met de NEN1068 methode.
Dit gaf voor de niet geïsoleerde spouwmuur een U-waarde van 3,895 W/m²K
En een gasverbruik van 32,5 m³ gas per jaar voor een vierkante meter spouwmuur (bij 2900 graaddagen per jaar).

Met isolatie:
Daarna is de isolatiewaarde berekend met de spouw gevuld met HR-Termoparels.
De U-Waarde kwam nu op: 0,563 W/m²K.
En het gasverbruik op: 4,7 m³ gas per jaar voor een vierkante meter spouwmuur.

De besparing:
Als we de U waarden vergelijken komen we tot de ontdekking dat de spouwmuur na het aanbrengen van de isolatie zo'n 6,9 maal zo goed isoleert.
De warmtestroom via de muur van binnen naar buiten zal dan ook met een factor 6,9 afnemen.

De berekende besparing, uitgedrukt in gasverbruik komt op 32,5 - 4,7 = 27,8 m³ gas per jaar voor een vierkante meter spouwmuur.
Nu gaat deze besparing alleen op, als aan twee voorwaarden wordt voldaan, namelijk:
1- De binnentemperatuur constant 18 °C is, daar zijn namelijk de 2900 graaddagen op gebaseerd.
2- De muur in de schaduw staat, want als er directe zonnestraling om de buitenmuur kan komen, kan deze hierdoor ruim 20 °C opwarmen, wat het warmteverlies van binnen naar buiten sterk vermindert.
Sterker nog, stel dat de buitenlucht 0 °C is, en de buitenmuur door de zon opwarmt tot 20 °C, dan kan er via de spouwmuur toch een warmtestroom van buiten naar binnen plaatsvinden, als het binnen bijvoorbeeld 18 °C is.

Het is dan ook zinloos om de berekende besparing van 27,8 m³ gas per jaar zondermeer te vermenigvuldigen met de totale oppervlakte aan buitenmuur.
Dat zou in mijn geval een besparing opleveren van 27,8 m³ gas /m²/ jaar x 181 m² = 5032 m³ gas / jaar.
En dat is veel meer dan mijn werkelijke gasverbruik, dus die uitkomst in onmogelijk.

Dit komt in de eerste plaats omdat we niet voor elke vierkante meter buitenmuur met de zelfde aantal graaddagen kunnen rekenen.
Voor de woonkamer zal de gemiddelde binnentemperatuur wel ongeveer 18 °C (of iets hoger) zijn.
Maar een deel van de buitenmuur grenst aan de kruipruimte, en daar kunnen we rekenen met 0 graaddagen.
Andere "koele" vertrekken in huis zijn de zolder, bijkeuken en slaapkamers, daar is het aantal graaddagen lager dan 2900, omdat daar (bij mij thuis) een lagere gemiddelde binnentemperatuur is.

Maar het grootste verschil zit toch in de zonnestraling op mijn huis, dat is een factor van belang.
Mijn huis staat vanuit elke richting volop in de zon, (zie ook het artikel over mijn zonnepanelen ) wat voor een groot deel zorgt voor "gratis" opwarming van het huis.
De zonnewarmte komt niet alleen via de ramen binnen, maar dit kan dus zoals beschreven ook via de muren, en ook via het dak.

Voor de werkelijke besparing heb ik gekeken naar de rekening van het energiebedrijf.
Het gasverbruik was na het isoleren omlaag gegaan van 2700 naar 1800 m³ per jaar, dus 900 m³ gas per jaar besparing, ofwel zo'n 33% van mijn gasverbruik.
Bij een gasprijs van 0,63 euro per m³ gas, komt dat op een besparing van 567 euro per jaar.
Nu moet ik er bij zeggen dat ik in die zelfde periode ook de vloer van mijn zolder geïsoleerd heb met 40 mm dikke Styrodur hardschuim isolatie platen.
Het is me niet helemaal duidelijk welk deel van de gasbesparing komt door de spouwmuur isolatie, en welk deel door de zoldervloer isolatie.
De spouwmuurisolatie kostte zoals gezegd 2715 euro.
De zoldervloer isolatie kostte ongeveer 500 euro.
Dus samen is dat 3215 euro aan kosten.
De besparing is 567 euro per jaar, en de "terugverdientijd" voor deze twee isolatieprojecten komt daarmee op (3215 / 567 =) 5,67 jaar.

Het reclamefoldertje waar ik het in het begin van dit artikel over had, sprak van een terugverdientijd van ongeveer 4 jaar.
Bij mij is dat iets langer, maar nog steeds erg kort vind ik.
Bij een huis dat wat meer in de schaduw staat, is het gasverbruik per vierkante meter muur hoger, en ook de bereikte besparing door het isoleren van de spouwmuur is dan hoger.
Het kan best zijn, dat je dan wel rond de 4 jaar terugverdientijd uitkomt, maar daar kan ik verder geen uitsluitsel over geven.

Terwijl ik dit schrijf is het ondertussen al weer 8 jaar geleden dat de spouwmuurisolatie is aangebracht.
Ik heb er nog geen enkel nadeel van ondervonden, bijvoorbeeld in de vorm van vochtproblemen of zo.
Een ieder die nog geen spouwmuur isolatie heeft kan ik het warm aanbevelen.
 

<<<<   Index